Рускиот гасен гигант „Газпром“ е во дилема на кој гасовод од планираните да се обложува, пишува во анализа на „Natural Gas Europe“. Деновиве, меѓутоа, стана јасно дека Полска „става прачка во тркалата“ на проширувањето на “Северен поток“, кој досега беше фаворит на Русија.Конечна одлука засега не е донесена, но…
РФ не сака да го политизира проектот за гасоводот „Северен тек“ и се надева дека во таа смисла разумот ќе надвладее над политиката, изјави шефот на МНР РФ Сергеј Лавров.
-Улогата на „Северен тек“, како реален испорачувач на чисто гориво, мислам, во Германија ја оценија и тоа се потврдува со тоа што паралелно со „Гаспром“ овој проект на своите акционери им го презентираат и ОМВ (OMV), „Шел“ (Shell) и многу други европски компании се заинтересирана страна за добивање договор за поставување на подводниот дел од цевководот, – додал Лавров, како што пренесува РИА „Новости“.
-Ние не сакаме да го политизираме овој процес, а нашите полски колеги отворено се спротивставуваат на тоа да порасне во било која форма, како што велат тие, зависноста од Русија. А, знаете, зависноста е заемна, од нашиот гас зависат многу земји во Европа, ние никогаш никого не сме присилиле. Имавме проблеми со транзитот и „Северен тек 2“ ќе овозможи да се решат тие проблеми. Во суштина, тоа ќе биде гасовод кој директно ќе испорачува гас во земјите во Европа, без транзитни земји и мислам дека здравиот разум и економските причини овде ќе надвладеат над политиката“, – изјавил Лавров.
Во моментов рускиот гигант „Газпром“ ја разгледува изградба на три големи гасоводи – „Северен поток“ 2 „Турски поток“ и рутата на Исток – кон Кина, а подоцна и дури до Јапонија преку терминали за течен гас.
Фаворит во руските планови до неодамна беше „Северен поток“2, во кој учествуваат пет западни компании. Капацитетот му е 55 милијарди кубни метри природен гас годишно. Полските антимонополни органи, сепак, не дозволија создавање на заедничко вложување меѓу акционерите, што ќе одговара за реализација на проектот. Мотивот е дека тоа може да ја наруши конкуренцијата на пазарот.
Со затоплувањето на односите меѓу Москва и Анкара, пак, на дневен ред повторно излегува „Турски поток“.
Првичните планови се низ цевките да бидат доставувани 63 милијарди кубни метри гас годишно. Најголем дел од нив – кон Европа преку гасен центар на грчко-турската граница.
Плановите за испорака на гас за Кина пак се вршат исклучително бавно поради финансиски проблеми во „Газпром“.
Според анализата најочекуваниот развој е рускиот гигант да изгради многу брзо една цевка до турскиот брег со капацитет од 15,7 милијарди кубни метри гас, кој ќе ги снабдува потребните количества суровина за турската економија.
Паралелно компанијата ќе започне со изградбата и на едната од вкупно двете цевки и на „Северен поток“ 2.
Со замрзнувањето на „Јужен поток“ Русија го забави и исполнувањето на својот „Јужен коридор“ – трасата на гасот од наоѓалишта на север кон гасната станица „АНАП“ на Црното Море. Проектот е голем – во вредност од околу 12 милијарди долари.
Одложувањето, сепак, значи дека „Газпром“ во моментов ќе може да достави толку гас, да напојува само една цевка на „Турски поток“. Финансиската состојба на компанијата, пак, е таква што не е јасно кога по „Јужниот коридор“ ќе можат да потечат количества гас за да биде „Турски поток“ реализиран во целосен капацитет.
„Газпром“ нема да го чини скапо да изгради една цевка на  „Турски поток“, особено со оглед на средствата, изгубени за „Јужен поток“, коментира аналитичарот Едвард Чоу. Според него и доцнењето на „Северен поток“ 2, исто така дава можност на Москва да го реализира токму овој проект.
Целта на Русија со плановите за нови патеки на гасот е јасна – заобиколување на Украина како транзитна земја. Трендот веќе постои – во 2006 година преку територијата на земјата за Европа биле транзитирани 128,5 милијарди кубни метри. Во 2014 година количествата паѓаат до 62 милијарди кубни метри.
Москва веќе соопшти дека ќе прекине со транзитот на гас преку Украина по 2019 година. Ако „Турски поток“биде изграден, тоа значи дека без гас ќе останат Бугарија и Грција. Според познавачите, сепак, Русија ќе треба да пренесува меѓу 15 и 20 милијарди кубни метри природен гас преку Украина уште неколку години за да ги исполни своите договори.
Во однос на проширувањето на „Северен поток“ има уште едно тврдење – финансирањето. Во план 30% од средствата треба да бидат обезбедени од страна на акционерите, а 70% – привлечен капитал. Во отсуство на заедничко вложување, заемен капитал треба да биде осигуран од главниот сопственик – „Газпром“. Економските санкции на Европа кон Русија сепак може значително да го отежнат прибирањето на средства од пазарот на капитал.
Акционерите во „Северен поток“ 2 веќе изјавија дека одбивањето на Полска да овозможи заедничко вложување нема да го запрат проектот. А „Газпром“ покажал дека има флексибилна политика и може да се прилагодува спрема околностите, посочува весникот.
Меѓутоа, мора да се земе предвид дека рускиот гасен гигант „Газпром“ официјално потврди дека 2016 година ќе заврши далеку од првичните прогнози за зголемување на производството со 8%. Според соопштението на компанијата, новата проценка е за пад на производството за повеќе од 0,3 отсто.
Податоците се од извештајот за вториот квартал од годината и предвидуваат намалување од 418.5 милијарди кубни метри во 2015 година на 417.2 милијарди кубни метри во оваа. Во април заменик-претседателот на „Гаспром“, Виталиј Маркелов изјави во интервју за списанието на корпорацијата дека планот за 2016 година предвидува зголемување на производството до 452.45 милијарди кубни метри (+ 8.11% на годишна основа), што би значело учество од 66 отсто во целиот гас во Русија.
Ако прогнозата се оствари, тоа ќе значи дека трета година по ред „Газпром“ ја намалува добивката. Последно во 2013 година (пред анексија на Крим и последователните санкции) имало зголемување на производството од 0.082 отсто (или 400 милиони кубни метри), а претходната 2012 година беше со пад од 5.1 отсто (од 513.2 на 487 милијарди кубни метри). Минатогодишното намалување беше објаснето со топлата зима и намаленото пребарување во соседните и подалечните држави.
Во последниот извештај на компанијата се гледа, исто така, дека до 2020 година не се предвидува јасно зголемување на приносот.
„Во присуство на платежоспособно пребарување од руски корисници и поволна конјунктура на надворешниот пазар“ ископувањето може да е во рамките на 450 – 510 милијарди кубни метри. Апсолутниот рекорд за „Газпром“ беше поставен во далечната 1993 година – 577.7 милијарди кубни метри.
Ова се случува во услови на најавите за раст на извозот. За седумте месеци од годинава кон Европа е извезен 10.7 отсто повеќе гас (98.1 милијарди кубни метри) и плановите се извоз за Западна Европа да скокаат од 130 милијарди кубни метри на 166 -170 милијарди кубни метри.
Во исто време „Газпром“ го губи внатрешниот пазар – намалувањето на продажбата е со 4.6 отсто до 123.4 милијарди кубни метри, и тоа станува главно поради офанзива на независни производители на гас, кои немаат право да извезуваат. Само „Роснефт“ оваа година треба да добие до 100 милијарди кубни метри.
„Интерфакс“ обрнува внимание и на тоа дека од извештајот отпаднал точниот датум за отворање на амбициозниот азиски проект „Моќта на Сибир“. Досега се знаеше дека гасоводот кон Кина ќе проработи во 2019 година, а сега само се вели дека тоа ќе се случи согласно договореното со Кина.

Подготвил: Саво Пејчиновски